Το αδιαχώρητο δημιουργήθηκε από νωρίς χθες το απόγευμα στην πλατεία Πλαγιαρίου, όπου εκατοντάδες συνδημότες μας αλλά και επισκέπτες παρακολούθησαν την αναβίωση του εθίμου «άναμμα του Φανού». Λίγο μετά τις έξι το απόγευμα άρχισαν να καταφθάνουν στην πλατεία Πλαγιαρίου άνθρωποι όλων των ηλικιών, μασκεράδες και μη, προκειμένου να απολαύσουν το μεγάλο αυτό αποκριάτικο γλέντι με τον « Φανό ΣΚ’ΡΚΑ» από την Κοζάνη,που κράτησε συντροφιά σε μικρούς και μεγάλους με ένα ξεχωριστό παραδοσιακό ξεφάντωμα, άφθονο κέφι και χορό. Ο Δήμαρχος Θέρμης κ. Θεόδωρος Παπαδόπουλος κατά την εκδήλωση εξέφρασε τις ευχαριστίες του, σε εμπνευστές και διοργανωτές, ενώ καλωσόρισε τους “Κοζανίτες” φίλους μας, όπως τους αποκάλεσε, που ταξίδεψαν για μία ακόμη χρονιά, ώστε να μας παρουσιάσουν ένα μοναδικό παραδοσιακό γλέντι με τη συμμετοχή 50 χορευτών- τραγουδιστών με τοπικές ενδυμασίες που τραγούδησαν και χόρεψαν με τα περίφημα σκωπτικά αποκριάτικα Κοζανίτικα τραγούδια.
Την επιμέλεια της μουσικής ανέλαβαν με απίστευτο κέφι και ζωντάνια για μία ακόμη χρονιά τα «Χάλκινα της Κοζάνης», ενώ τα παραδοσιακά Κοζανίτικα κιχιά και το καλό κόκκινο κρασί έδωσαν ξεχωριστή γεύση στη χθεσινή εκδήλωση. Στο χορευτικό μέρος της φετινής διοργάνωσης συμμετείχαν μεταξύ άλλων τα τμήματα παραδοσιακών χορών και Λάτιν του Αθλητικού και του Μορφωτικού Συλλόγου Ορφέα Πλαγιαρίου.
Στην διοργάνωση της εκδήλωσης συμμετείχαν η Δ.Ε.Π.Π.Α.Θ, η Δημοτική Κοινότητα Πλαγιαρίου, το Σχολειό της Φύσης, η Ομάδα Πολιτικής Προστασίας Μικρας, το δένδρο ζωής, οι αθλητικοί σύλλογοι – Αστέρας και Ορφέας Πλαγιαρίου και ο Σύλλογος γονέων και κηδεμόνων του δημοτικού σχολείου Πλαγιαρίου.
Σύσσωμη η Δημοτική Αρχή Θέρμης τίμησε και φέτος το έθιμο αφού τη διοργάνωση παρακολούθησαν έως την ολοκλήρωσή της αργά χθες το βράδυ : η Πρόεδρος της ΔΕΠΠΑΘ και συνδιοργανώτρια κ. Αθηνά Παπαδάκη καθώς και οι Αντιδήμαρχοι κ.κ. Στυλιανός Αποστόλου, Απόστολος Τσολάκης, Ζωή Γεωργαλή, Στέλιος Γκιζάρης, ο Αντιπρόεδρος της ΔΕΥA Θέρμης κ. Δαμιανός Ζελιλίδης, ο Αντιπρόεδρος του ΝΠΔΔ κ. Γιώργος Αγγέλου, ο Αντιπρόεδρος της ΔΕΠΠΑΘ κ. Νίκος Λαγός και φυσικά ο εμπνευστής της εκδήλωσης εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος κ. Κωνσταντίνος Τιτέλης.
Την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας εκπροσώπησε ο Αντιπεριφερειάρχης κ. Κωνσταντίνος Πάλλας.
Παρόντες και ο Πρόεδρος και τα μέλη του Τοπικού Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας Πλαγιαρίου που και φέτος αγκάλιασαν με τον καλύτερο δυνατό μία από τις πιο κορυφαίες εκδηλώσεις της Αποκριάς.
Λίγα λόγια για το έθιμο
Φανός.
Η ιδιαιτερότητα του Κοζανίτικου Φανού
Τρία είναι τα κύρια στοιχεία που κάνουν τον Φανό της Κοζάνης ξεχωριστό κατά την Ματίνα Μόμτσιου-Τσικριτζή:
1. Ο συνδυασμός του ανάμματος της φωτιάς με το ιδιότυπο τραγούδι γύρω απ’ αυτήν. Ενώ σε άλλες πόλεις της Ελλάδας ανάβουν μεγάλες φωτιές στο χώμα για ευχετήριες ή καθαρτήριες, τελετές στην Κοζάνη συνδυάζεται επί πλέον με την ιδέα της ανατροπής, της αμφισβήτησης ιδεών και ιεραρχίας και την κατάργηση κάθε ορίου που εμπεριέχει η Αποκριά.
2. Η μορφή του Φανού. Δεν ανάβεται μία τεράστια φωτιά στο χώμα που συνεχώς πρέπει να τροφοδοτείται για να μη σβήσει εύκολα, όπως συμβαίνει σε πολλά μέρη της Ελλάδος. Στην Κοζάνη ανάβεται μία μικρή φωτιά επάνω σε βωμό και απλώς συντηρείται η φλόγα της ώστε να διαρκέσει ώρες ολόκληρες. Η φωτιά είναι το σημείο αναφοράς του Φανού και γύρω από αυτήν εξελίσσονται τα διάφορα δρώμενα.
3. Η ύπαρξη πολλών Φανών είναι το τρίο στοιχείο στη διαφορετικότητά του. Δεν ανάβεται μία μεγάλη φωτιά στην πλατεία όπως συμβαίνει αλλού. Στην Κοζάνη υπάρχουν πολλές εστίες στα σταυροδρόμια κάθε γειτονιάς, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους οικοδεσπότες κάθε Φανού να βάζουν το δικό τους προσωπικό στοιχείο που τους διαφοροποιεί από τους άλλους. Επιτρέπεται έτσι στον επισκέπτη η μετάβαση από Φανό σε Φανό που ρίχνεται συνεχώς σε ένα καινούργιο ξεφάντωμα.
Τι είναι ο Φανός
Είναι μία γιορτή με λατρευτικό αλλά και ανατρεπτικό χαρακτήρα που στήνεται γύρω από ένα βωμό στον οποίο η φωτιά καίει όλη τη νύχτα και γίνεται το βράδυ της «Τρανής της Απουκράς» όταν το κέφι έχει φτάσει στα ύψη. Γύρω από τη φωτιά σχηματίζεται ένας κύκλος με επικεφαλής τον κορυφαίο τραγουδιστή, ο οποίος τραγουδάει πρώτος και μόνος του τα αποκριάτικα τραγούδια ακολουθούμενος από το χορό που επαναλαμβάνει ομαδικά και με τον ίδιο τρόπο τον στίχο. Η εκδήλωση πραγματοποιείται σε συγκεκριμένα μέρη της Κοζάνης που συνήθως είναι τα σταυροδρόμια κάθε γειτονιάς. Είναι καλά οργανωμένη από τους κατοίκους της γειτονιάς και ο καθένας αναλαμβάνει από μία αποστολή: το κέρασμα, την τροφοδοσία, το τραγούδι κτλ. Ο εθελοντισμός στην πλήρη αποθέωσή του!
Ο Φανός παλαιότερα
Την Κυριακή της μικρής Αποκριάς τα παιδιά της γειτονιάς κρατώντας ένα τσίγκινο πιάτο στέκονταν στην έξοδο των εκκλησιών, στα σταυροδρόμια ή τις βρύσες και προκαλούσαν τους περαστικούς : «Ό,τι έχετε ευχαρίστηση για το φανό μας!».
Όλοι έδιναν με ευχαρίστηση! Τα χρήματα που συγκεντρώνονταν προορίζονταν για την αγορά δαδιού για το άναμμα του Φανού.
Οι νοικοκυρές της γειτονιάς ετοίμαζαν τα κεράσματα: κιχιά, μεζέδες και γλυκίσματα για να τα προσφέρουν στους παρευρισκόμενους. Οι άνδρες ετοίμαζαν το κρασί που θα έπιναν και θα κερνούσαν στο Φανό. Το πρωί επισκέπτονταν τα κοσμικά κέντρα της εποχής και μάζευαν τις πεταγμένες σερπαντίνες. Αυτές τις έκαναν μεγάλες φούντες που τις έδεναν σε δυνατό σχοινί το οποίο στερέωναν σε μπαλκόνια, δέντρα ή κολώνες γύρω από το Φανό διακοσμώντας τον.
Στο κέντρο του σταυροδρομιού έχτιζαν μία ξηρολιθιά ύψους ενός μέτρου περίπου και στο κέντρο τοποθετούσαν μια σιδερένια απλάδα όπου θα έκαιγε το δαδί.
